Signal to Act: Game Theory in Pragmatics
Michael Franke

Samenvatting:
Dit proefschrift levert een speltheoretisch model van taalgebruik en
interpretatie en past het toe op Griceaanse pragmatiek (Grice
1989). Het model dat hier gepresenteerd wordt, het zogenoemde IBR
model, verklaart pragmatische verschijnselen, zoals conversationele
implicaturen, als resultaat van een sequentie van herhaalde
optimaliseringsstappen (Engels: iterated best responses). Het model
beschouwt de letterlijke, semantische betekenis van uitdrukkingen als
een centraal element in het denkpatroon van spreker en hoorder. Zo
wordt aanvankelijk het gedrag van spelers in een signaalspel bepaald
door alleen of voornamelijk semantische informatie in aanmerking te
nemen. Vervolgens kunnen taalgebruikers dan hun gedrag aanpassen aan
zo een verondersteld letterlijk taalgebruik, om hun conversationele
doelen optimaal te kunnen realiseren. Als deze stap herhaald wordt,
ontsaat een proces van optimaliseren gebaseerd op het geoptimaliseerde
gedrag van anderen.

Formeel gezien, mag het IBR model beschouwd worden als een versie van
'strong rationalizability' in signaalspelen (Battigalli 2006). De
aannames over de psychologie van spelers die het \ibr\ model toevoegt
zijn gebaseerd op recent empirisch onderzoek (zie Stahl and Wilson
1995, Ho et al. 1998, Camerer et al. 2004), en leiden tot een op
natuurlijke wijze beperkt, nieuw en simpel oplossingsconcept dat
gerelateerde speltheoretische benaderingen samenvat en verder
ontwikkelt (vergelijk in het bijzondere Benz 2005, Stalnaker 2006,
Benz and van Rooij 2007, Jaeger 2007).  Op die manier kunnen relevante
verschijnsels, zoals scalare implicaturen, M-implicaturen, en ook
zogenoemde free choice lezingen, verklaart worden. Bovendien is het
IBR model ook geschikt om verschillende vormen van sub-optimaal
taalgebruik weer te geven. Dit is belangrijk om bijvoorbeeld te kunnen
verklaren hoe zich pragmatische taalvaardigheden ontwikkelen binnen de
taalverwerving.


Keywords: pragmatiek, speltheorie, conversationele implicatuur, iterated
best response, geloofwaardigheid, optimaliteitstheorie, free choice
disjunctie, perfectie van conditionele zinnen, biscuit conditionals