System Evaluation of Archival Description and Access
Junte Zhang

Samenvatting

Hoe zorgen archieven voor de ontsluiting van hun archiefstukken en hoe
laten ze gebruikers zoeken? Het antwoord is met
archiefbeschrijvingen. Encoded Archival Description (EAD) in
Extensible Markup Language (XML) is de facto de technische standaard
voor digitale archiefbeschrijvingen. Het wordt nu gebruikt om de kloof
tussen de tastbare stukken in de archieven en digitale objecten op het
internet te overbruggen. Deze beschrijvingen zijn toegangen om
informatie over, of verwijzingen naar, archiefstukken te vinden. De
archiefbeschrijvingen in EAD worden aan gebruikers overgelaten om te
verkennen op onbekende manieren: hoe werken gebruikers met deze
archiefbeschrijvingen en wat voor zoeksysteem is nodig om ze te
ondersteunen? Dit proefschrift maakt gebruik van XML retrieval
technieken voor EAD toegangen, ontwikkelt een systeem evaluatie voor
EAD retrieval, en bestudeert het informatiezoekgedrag van
archiefgebruikers.

De eerste studie beschrijft het ontwerp en implementatie van de
zoekmachine README. Het README systeem probeert de huidige
technologieën te gebruiken in combinatie met de structuur in
toegangen, zoals informatieonsluiting met XML, en tegelijkertijd om
archivistische beginselen te handhaven waarop deze structuur is
gebaseerd. Het systeem is een proof of concept.
 
De volgende studie verkent en test de constructie van een test
collectie, een belangrijk component, voor het evalueren van de
informatieontsluiting. De grondslag zijn de zoekvragen en klikken op
archiefbeschrijvingen die gevonden kunnen worden in de logbestanden
van het Nationaal Archief. Er bestaat nog geen beschikbare test
collectie voor het evalueren van de ontsluiting van
archiefbeschrijvingen door een zoekmachine. Het handmatig creëren van
zo'n collectie is kostbaar. Het automatisch creëren van een test
collectie kan een alternatief zijn.

Archivistische beginselen, zoals het herkomstbeginsel en de oude
ordening, zijn diepgeworteld in de rangschikking en de daarop volgende
beschrijving van de archiefstukken. Het onderzoek gaat verder door
deze beginselen in een nieuw daglicht te plaatsen d.m.v. een systeem
evaluatie. We onderzoeken specifieke zaken m.b.t. XML retrieval, zoals
het ontsluiten van bepaalde elementen. De studie sluit af door te
reflecteren op de README zoekmachine. Hoe effectief zijn bepaalde
archivistische beginselen voor het ontsluiten van archieven in dit
digitaal tijdperk?

Gebruikmakend van de logbestanden, verschuift het onderzoek zich naar
de rangschikking van archiefstukken in EAD en het zoekgedrag van
gebruikers met deze rangschikking. De klikken binnen de toegangen
verwijzen naar de interactie van gebruikers met de digitale
archiefbeschrijvingen. De analyse van de interactie bestaat uit het
kwantificeren van het zoekgedrag. Dit resulteert in een
toestandsdiagram dat het verschillend zoekgedrag van verschillende
mensen vastlegt. Door het analyseren van bestaande interactie wordt de
discussie over het gebruik van EAD toegangen in dit digitaal tijdperk
als toegangsmiddel completer. Het resultaat is meer inzicht in het
archivistisch zoekgedrag op het internet binnen toegangen in EAD, wat
gebruikt kan worden om een zoekmachine gedreven door
archiefbeschrijvingen te verbeteren.

Tenslotte, introduceren we gebruikersstereotypen. Dit zijn 'expert' en
'beginners' groepen gebaseerd op het aantal keer dat het systeem
opnieuw wordt gebruikt. De resultaten laten zien dat, hoewel er
significante verschillen zijn in het zoekgedrag, het niet per se hoeft
te betekenen dat voor effectievere ontsluiting, het systeem voor hen
hoeft te worden aangepast.