Variaties op Burgerbegroting
Simon Rey

Samenvatting:

Door de waarneembare afname van het vertrouwen in regeringen is het idee van een crisis van de democratie steeds meer aanwezig. In de literatuur over politicologie wordt nog voortdurend gedebatteerd over het optimale niveau van vertrouwen voor een goed functionerend democratisch proces, maar er bestaat in ieder geval een duidelijke consensus dat te weinig vertrouwen het proces in gevaar kan brengen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er in de laatste tijd veel innovatieve instrumenten zijn ontwikkeld om het democratisch proces te vernieuwen. Deze proefschrift gaat over een van die instrumenten, namelijk de burgerbegroting (BB), een reeks mechanismen bedoeld om collectieve en participatieve budgetteringsbeslissingen te nemen.

In dit proefschrift onderzoeken we BB-mechanismen als manieren om een collectieve budgetteringsbeslissing te krijgen. In het bijzonder onderzoeken we BB als een stemprocedure waarbij burgers worden gevraagd hun voorkeuren in te dienen om te beslissen welke projecten moeten worden gefinancierd, met inachtneming van een budgetbeperking. Ons onderzoek vindt zijn oorsprong in de literatuur over computationele socialekeuzetheorie, het onderzoeksgebied dat manieren bestudeert om vanuit individuele voorkeuren tot collectieve beslissingen te komen. Met de standaard gereedschapskist proberen we te begrijpen hoe individuelen meningen kunnen worden samengevoegd tot een collectieve beslissing in verschillende BB contexten.

Gezien de talloze implementaties van BB is een holistische benadering een uitdaging. Ons onderzoek is gestructureerd langs twee assen, die elk een deel van het proefschrift bepalen en die nieuwe aspecten van BB in de analyse inbrengen.

Het eerste deel van het proefschrift is gewijd aan het zogenaamde standaardmodel van BB, de meest voorkomende wiskundige formalisering van BB processen in de literatuur. We hanteren twee nieuwe perspectieven om dit model te onderzoeken.

De studie van het standaardmodel in de literatuur houdt zich bijna uitsluitend bezig met de vraag hoe een rechtvaardige uitkomst kan worden verkregen. Meestal zijn beperkende hypothesen vereist, waarbij ofwel onredelijke veronderstellingen worden gemaakt over het gedrag van de kiezers, en/of wordt geëist dat de kiezer onrealistische hoeveelheden informatie geeft. In het eerste hoofdstuk van dit deel van het proefschrift vechten we deze benaderingen aan en opperen we een nieuwe kijk op rechtvaardigheid voor BB die niet aan deze nadelen lijdt. We bestuderen een groot aantal nieuwe rechtvaardigheidsconcepten, bespreken hoe ze kunnen worden geïmplementeerd, en tonen de levensvatbaarheid van onze nieuwe benadering aan.

Hoewel het standaardmodel een groot aantal reële BB-processen omvat, beperkt het feit dat rechtvaardigheid het meest bestudeerde onderwerp is de toepasbaarheid ervan. Rechtvaardigheid is immers niet het hoofddoel van alle BB-processen; sommige processen zijn bijvoorbeeld georganiseerd om te ontdekken wat de beste alternatieven zijn. Op basis van deze vaststelling presenteert het tweede hoofdstuk van dit deel de eerste studie van het standaardmodel vanuit een epistemisch perspectief. Hier is het doel om enkele grondwaarheden over de intrinsieke kwaliteiten van de projecten bloot te leggen. We onderzoeken de epistemische vermogens van vele BBregels, en tonen aan dat de meeste er eigenlijk geen hebben.

In het tweede deel gaan we over op de studie van BB-modellen die de standaardmodel uitbreiden om meer aspecten van BB-processen vast te leggen.

In het eerste hoofdstuk onderzoeken we multi-beperkte BB-modellen waarbij de budgetlimiet niet de enige beperking is die de haalbaarheid van een uitkomst bepaalt. We presenteren een algemene aanpak voor een dergelijke uitbreiding van het standaardmodel, waarbij we in detail aangeven hoe budgettoewijzingen moeten worden bepaald wanneer de structuur van de uitkomst complexer is.

Het tweede hoofdstuk behandelt het tijdsaspect van BB. BB-processen worden immers uitgevoerd over meerdere jaren, waarbij er elk jaar één verkiezing wordt gehouden. We nemen dit aspect op in de formele analyse, waarbij de nadruk ligt op rechtvaardigheid over de tijd. We introduceren noties van temporele rechtvaardigheid en onderzoeken onder welke voorwaarden deze kunnen worden toegepast.

Een ander belangrijk aspect van BB-processen dat nog niet in de analyse was opgenomen, is het feit dat de projecten in BB-processen door de burgers zelf worden voorgesteld. In het laatste hoofdstuk van dit deel breiden we het standaardmodel uit door een voorfase op te nemen waarin projectvoorstellen worden ingediend en vervolgens worden geselecteerd om de reeks projecten te vormen die in stemming worden gebracht. We richten ons eerst op deze eerste fase, waarbij we verschillende methoden voor het bepalen van de shortlist onderzoeken, en gaan vervolgens over tot het bestuderen van de interacties tussen de twee fasen.

In het algemeen bestudeert dit proefschrift procedures voor het selecteren van projecten die in BB-scenario’s worden gefinancierd. We hebben ernaar gestreefd om een breder scala aan feitelijke implementaties van BB-processen in de formele analyse op te nemen dan tot nu toe was gedaan. Het eindproduct omvat een grote verscheidenheid aan toepassingen van BB-processen, bestudeerd vanuit verschillende invalshoeken. Ik hoop dat dit werk, op kleine schaal, kan bijdragen tot betere beslissingen voor BB, en daardoor de democratie op grotere schaal kan helpen verbeteren.